Przepisy kulinarne z całego świata      Mamy już 72707 przepisów! Znajdź przepis Dodaj przepis Zaloguj się

Przepisy kulinarne





Katarzynki

Andrzej i Katarzyna to dwa imiona, które otwierają adwent. Katarzynki przypisane były chłopcom: „W dzień świętej Katarzyny pod poduszkę dziewczyny", a „Na świętego Andrzeja dziewczęcych wróżb nadzieja".
„Kto zaleca się w ad wenta, ten będzie miał żonę w święta" - głosi inne ludowe przysłowie, a osiągnięciu tego celu miały pomagać adwentowe wróżby matrymonialne.
Najsłynniejsze dni wróżebne to wigilie świętej Katarzyny i świętego Andrzeja - wieczory czy noce, kiedy nie było przeszkód w nawiązywaniu kontaktu z zaświatami. Skomplikowane są losy świętych patronów, których tradycja ludowa obarczyła zadziwiającymi obowiązkami. Ani bowiem święta Katarzyna z Aleksandrii, ani święty Andrzej apostoł nie przewidzieli, że przyjdzie im władać ewidentnie pogańskimi zwyczajami. Obydwa święta powstały podobno w starożytnej Grecji. O greckim pochodzeniu wróżb w wigilię świętej Katarzyny świadczyć ma pokrewieństwo greckiego wyrazu katharos - „czysty" z imieniem Katarzyny, patronki niewinnych i czystych dziewic.

Wróżby w tym dniu nie dorównywały panieńskim, ponieważ kawalerom nie tak spieszno było do żeniaczki jak pannom na wydaniu. Ale jeszcze sto lat temu w Polsce chłopcy zwracali szczególną uwagę na to, co przyśniło im się tej nocy - biała kura wróżyła, że poślubi panienkę; czarna - wdowę; kura z kurczętami - wdowę z dziećmi; sowa - żonę mądrą, ale ponurą; siwy koń - dozgonne kawalerstwo. Aby zakochanemu przyśniła się przyszła żona w naturalnej postaci, należało spać z... ukradzioną halką pod poduszką lub wytrzeć twarz po wieczornym myciu ściągniętą ze sznura spódnicą.
Ale jedna męska wróżba była prawdziwie romantyczna i piękna -to wróżba z gałązką wiśni. Należało ją uciąć w dniu świętej Katarzyny i wsadzić do wody. Jeśli zakwitła w okresie Bożego Narodzenia, młodzieniec mógł być pewny, że los pozwoli mu: „Stanąć na ślubnym kobiercu z damą miłą sercu", i była zapowiedzią szczęśliwego małżeństwa. Posługiwano się też kartkami, uważano bowiem, że najpewniejszą wróżbą jest wyciąganie spod poduszki kartki z imieniem przyszłej żony. Tak powstało stare polskie przysłowie: „Na świętej Katarzyny są pod poduszką dziewczyny".
Na wsi tradycyjnie wesela odbywały się najczęściej jesienią, po zbiorach, aż do świętej Katarzyny, dlatego mawiano: „Na świętą Katarzynę, bierz swoją pod pierzynę".
To, co było dozwolone jeszcze w dniu świętej Katarzyny, później w adwencie było zabronione. Nic więc dziwnego, że: „Święta Katarzyna śmiechem, święty Andrzej grzechem", Święta Katarzyna adwent zawiązuje; Sama hula, pije, a nam zakazuje", „Święta Katarzyna śluby ucina", a więc: „Święta Katarzyna adwent zawiązała, dziewucha nieszczęśliwa, że się nie wydała".
Specjalnie też na ten dzień pieczono słynne pierniczki.

Źródło: Polskie Tradycje świąteczne, Świat Książki, Warszawa 2003

O serwisie Pomoc Kontakt